Кабирӣ ва Зоиров такмили ҳамдигаранд

М. Кабири

     М.Кабирӣ ва Р.Зоиров ҳарду сиёсатмадорони барҷаста дар Тоҷикистон мебошанд ва дуо мекунам, ки ин ду шахсияти бузург ҳамкорй ва дӯстӣ дошта бошанд, на рақобату душманӣ, чӣ хеле ки як бародар ба номи “Точик” дар шарҳи худ гуфтааст. Мо наҳзатиҳо ҳамеша Р. Зоировро дӯст медоштем ва медорем ва дар ҳар соҳа ҲНИТ тайёр аст бо ҲСДТ ва дигар нерӯҳои солими ҷомеа ҳамкорй ва алоқаи ҳасана дошта бошад.

     Аммо хохиш мекунам ба эҳсосот дода нашавед. Банда М. Кабириро хеле хуб мешиносам ва барои илми диниву дунёияш ва барои ҷуръату собитқадамияшу эътидолаш ба ӯ эҳтироми шоён қоилам.

    Ҳар ки М. Кабириро хуб нашиносад, шояд баъзе мавқифҳояшро нодуруст баҳо диҳад. Вале бидон дӯстам, ки ӯ аз зиёд доду фиғон задану воҳима кардан дида, ба амали бардавом, вале собиту дур аз отифа ва эҳсосот арч мегузорад. Интихоботи гузашта имтиҳоне буд, ки М. Кабирӣ бо бахои 5 аз он гузашт. Шояд ғалат накунам, агар гӯям ки Гандӣ дар Ҳинд хамин гуна сиёсати сабру таҳаммул, вале бардавому собитро пеша карда буд.

    Як чизро бояд ҳама дӯстон бидонанд, ки чӣ чиз ин қадар одамонро маҷбур мекунад, ки аз Кабирӣ ва хизбаш дифоъ кунанд, хатто дар ин сомонаи Озодӣ? Барои намуна, ман ба ин боварам, ки М. Кабирӣ шахсест, ки поку беғараз ва моро ба ояндаи дурахшон метавонад раҳнамоӣ кунад, вагарна ҳеч гоҳ ин вақти гаронбаҳоямро дар дифоъ аз мавқифхои ӯ ин ҷо намегузарондам. Бубинед, вақте ман ба арзишмеҳвари ва шӯро бовари комил дорам, мебинам ки у воқеан ҳизбро арзишмеҳвару шӯроӣ кардааст. Пас чаро соатҳо вактамро ва қудрати фикриямро ва моламро барои чунин шахси арзишмеҳвар дареғ дорам?

    Ба Худо, ман М. Кабириро на барои шаклаш ва на барои шахсиятпарастӣ дӯст медорам, балки барои ин ки воқеан ӯ ғамхори миллат аст ва метавонад роҳҳои хуберо бо он ақлу фаросате, ки дорад матраҳ намояд. Бубинед, ки ҲНИТ дар муддати раҳбарии ӯ чӣ хел тақвият шуд.

   Бале, баъзе бародарон беришӣ ё галстуки ӯро мебинанд, фикр мекунанд, ки у илми динии хуб надорад ва банда ҳам дар аввал ба чунин бовар будам. Вале дар чанд сӯҳбатхояш шиштам ва вақте дидам, дар ҳар саволҳои фиқҳию хоссатан муосир ҷавобҳои хело маъқулу дуруст ва бодалел медиҳад ҳайрон шудам. Ҳамон ҷавобҳоро дар китобҳои фуқаҳои муосир хонда будам ва баъди он ба фиқҳу улуми динии ӯ қоил шудам. Ӯ воқеан шахси мӯътадил ва донои асраш аст.

   Хоҳиш мекунам, ки ба чунин шахсиятҳои бузург мисли Кабириву Р. Зоиров баҳои дуруст дихем ва бояд бикӯшем ки байни онҳо дӯстиву ҳамкорӣ бошад, на баръакс, зеро Кабирӣ ба танҳоӣ ё Р. Зоиров ба танҳоӣ заъифтар хоҳанд буд. Аллома Муҳаммад Иқбол мегӯяд:

   Шахси қавӣ аз рабти миллат аст, танҳо чизе нест.
   Мавҷ дар дарё аст, дар беруни дарё чизе нест.

Шоду муваффақ бошед.

Бо эҳтиром:

Ҷӯрахон Муртазоев аз Хуҷанд

 

Ин ҷавобест, ба назари як бародар дар мақолаи «Муҳиддин Кабирӣ: "WikiLeaks дуруст мегӯяд"«

Ном: тоҷик аз: исфара
13.02.2011 04:03

Кабирӣ тарсу аст!дар лаҳзаҳое ки бояд сухани худро боло кунад метарсад!Ба фикри ман, ягона номзади лоиқ ба президентӣ ин РАҲМАТУЛЛО ЗОИРОВ АСТ!зеро ӯ нотарс ҳуқуқшинос ва дар ҳақиқат олим аст!КАБИРӢ бошад дониши дунявие надораду ҷасорате низ...... бигзор ёрдамчии РАҲМАТУЛЛО БОШАД.....агар халқи тоҷик Р Зохировро президент интихоб кунад..лекин афсус ки халқи тоҷик аз дасти ин "оила"ба нагзиву ба зудӣ халос нахоҳад хӯрд...ба фикри онҳо, Тоҷикистон ба онҳо мероси мондаасту чизи хусусиашон аст... 

 

15.02.2011

http://www.ozodi.org/content/blog/2309698.html

Изҳороти Шӯрои Сиёсии ҲНИТ

Шӯрои Сиёсии ҲНИТ ҳодисаи суиқасд ба ҷони узви Раёсати Олии ҳизб ва  сармуҳаррири ҳафтаномаи "Наҷот" Ҳикматулло Сайфуллоҳзодаро шадидан маҳкум намуда, онро як амали тарҳрезишуда алайҳи ҲНИТ ва  шахсиятҳои он  меҳисобад. Ин амали ноҷавонмардона идомаи фишорҳо ва фазосозиҳоест, ки вақтҳои ахир алайҳи ҲНИТ аз тарафи доираҳои муайян сурат мегирад ва барои эҷоди тарсу ваҳм дар байни аъзо, тарафдорон ва ҷомеъаи кишвар равона шудаанд.

Тоҷикистон пас аз сулҳи ваҳдатофарин муддате дар фазои ҳамдигарфаҳмӣ ва муколамаи солими сиёсиву фикрӣ қарор дошт, ки боиси рушди нисбии иқтисодӣ- иҷтимоии кишвар ва болоравии обруву ҷойгоҳи миллат гашта буд. Вале солҳои ахир каҷравиҳо дар ин раванд ва бозгашт аз арзишҳои тақдирсози ваҳдати миллӣ эҳсос мегардад, ки аз тарафи коршиносон ва аҳли ҷомеъа қаблан ҳам таъкид шуда буд. Арзишҳое мисли мардумсолорӣ, гуногунандешӣ, озодии виҷдон ва матбуот ба тадриҷ заъиф гашта, ҷои онро таҳкими усулҳои авторитарии идораи давлат, фасоди моливу идорӣ, поймолшавии ҳуқуқҳои диниву сиёсии шаҳрвандон ва нодида гирифтани ниёзу хостаҳои мардум ишғол менамояд. Ин ҳолат наметавонад нерӯҳои солими кишварро бетараф бигузорад ва табиист, ки аз тарафи ҳизбҳои сиёсӣ, васоити ахбори омма ва равшанфикрон мавриди таҳлил ва баррасӣ қарор мегирад. Ҷои таассуф аст, ки  баъзе доираҳо ба ҷои ислоҳи вазъ ва бартараф кардани камбудиҳо даст ба  душмантарошӣ ва  фазосозиҳои носолим  алайҳи дигарандешон мезананд. Ба ҷои  муколама, ҳамкорӣ  ва ҳамдигарфаҳмӣ шеваҳои номатлуби муносибат бо ҳизбҳои сиёсии мухолиф, рӯзномаҳои ғайридавлатӣ ва шахсиятҳои мустақил пеш гирифта мешавад, ки  ин ҳама заминаро барои ворид шудани кишвар ба як марҳалаи носолими сиёсӣ фароҳам месозад.

ҲНИТ қаблан ҳам аз инҳироф дар раванди муколамаи миллӣ , натиҷагириҳои яктарафаи сулҳу ваҳдат ва дур шудан аз арзишҳои он изҳори нигаронӣ намуда буд. Бахусус пас аз интихоботҳои парлумонии соли 2010  муносибат бо ҳизбҳои сиёсӣ комилан аз чорчӯби  рақобати солими сиёсӣ берун рафт, ки нишонаҳои он дар мавқеъгириҳои расмӣ ва ғайрирасмии намояндагони мақомоти давлатӣ зоҳир мегарданд.

ҲНИТ масъулияти маънавии  суиқасд алайҳи намояндаи худро қисман ба души доираҳое мегузорад, ки бо назарҳо,  таҳлилҳо ва ишораҳои ғаразнок ва сиёсатзадаи худ заминаро барои содир намудани чунин ҷиноят фароҳам сохтанд.

Бояд таъкид кард, ки истифодаи   хушунат  ва даҳшатафканӣ дар рақобатҳои сиёсӣ ва андешаӣ дар ҳама ҳолат  номақбул мебошад. Истифода аз чунин василаҳои ғайриқонунӣ ва ғайриахлоқӣ алайҳи сиёсатмадорон, рӯзноманигорон ва фаъолони сиёсӣ на танҳо ҷиноят аст, балки хатари бузурге ба амнияти миллӣ ва суботи ҷомеъа маҳсуб мешавад.

Шӯрои сиёсии ҲНИТ дар баробари шадидан маҳкум кардани ин  ҳодиса, аз Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон  қотеъона талаб менамояд, ки фармоишгарон ва иҷрокунандагони ин ҷиноятро ҳарчӣ зудтар ошкор намояд ва ба ҷавобгарӣ кашад. Аз тарафи дигар, иқдомҳои амалиро барои қатъи фазосозиҳои носолим алайҳи ҳизбҳои сиёсӣ, расонаҳои мустақил ва арзишҳои динӣ ба роҳ монда,   амнияти шаҳрвандон, бахусус фаъолони сиёсӣ, равшанфикрон ва  рӯзноманигорон андешида шавад.

Ҳамзамон Шӯрои Сиёсии ҲНИТ аз мақомоти давлатии кишвар, ҳизбҳои сиёсӣ,   воситаҳои  ахбори омма, созмонҳои ғайридавлатӣ ва шаҳрвандон даъват менамояд, ки барои баргардонидани фарҳанги  муколама ва ҳамдигарфаҳмӣ ба фазои сиёсии кишвар талош намоянд.

08-02-2011

шаҳри Душанбе

http://www.nahzat.tj/k/1/t/2142-2011-02-08-12-29-17.html

М. Кабири: «События в Тунисе и Египте – это сигнал властям третьего мира»

Мухиддин Кабири

В Тунисе и Египте происходит народное восстание против диктатуры и тирании Люди устали от авторитарных режимов в арабском мире, когда один человек, или одна группа, безгранично и бесконтрольно управляет государством. Об этом в интервью «Авесте» заявил лидер Партии исламского возрождения Таджикистана (ПИВТ) Мухиддин Кабири.

«Это сигнал властям третьего мира, и они должны немедленно приступить к проведению политических и экономических реформ. Многие народы арабского мира ждут результатов египетского восстания, и в случае победы, эстафету могут принять другие, например Йемен, где Али Абдулла Салих, также правит около 30 лет», - отметил Кабири. 

По его словам, похожая ситуация в Иордании, Алжире и возможно Сирии. В группе риска, по мнению Кабири, находятся в основном те государства, где парламент действует формально, и соответственно выборы в парламент, также являются формальностью. 

«Все это формально, а в реальности свободных выборов нет, и вся власть подчинена одному человеку, оппозиция загнана в подполье. Менее рискованная ситуация там, где выборы не проходят вовсе, и многопартийность запрещена, как в Ливии, например», - заявил лидер ПИВТ. - Тунис и Египет формально имеют те же институты власти, как любая демократическая страна, но, в сущности, они являются авторитарными режимами, где все эти институты служат интересам одной группы». 

Кабири считает, что события в Тунисе и Египте разбили несколько стереотипов. «Во первых, не все революции или демократические изменения совершаются с помощью Запада. Западные государства заинтересованы в демократии там, где она не противоречит их интересам, например в Восточной Европе. А в исламском мире им удобно иметь дела с коррумпированными и авторитарными режимами. В случае с Тунисом и Египтом, Запад в замешательстве, не знает поддержать народ, или своих «ставленников», как сказал однажды бывший американский президент в адрес латиноамериканского диктатора – союзника», - пояснил Кабири. 

«Во вторых, раньше считалось, что бедность и необразованность населения являются основными факторами революции и восстаний народа. Тунис и Египет являются более развитыми государствами арабского мира, и уровень образования и жизни населения более высокий, чем в других государствах региона. Это показывает, что населения с более высоким образованием и уровнем жизни ожидает от властей большего, чем необразованное и бедное население. Социально- экономическое развитие общества должно сопровождаться расширением прав и свобод граждан, иначе назревает революционная ситуация, когда власть не может править по новому, а народ не хочет жить по старому», - подчеркнул глава ПИВТ. 

«В третьих, разбился миф о том что в отличие от Запада, на Востоке еще не сформирована культура проведения массовых митингов и протестов. Случаи нападения на представителей силовых структур, поджогов, разбивания стекол и витрин, было не больше, чем в любой европейской столице, где небольшая группа протестующих разрушило больше, чем несколько миллион египтян», - пояснил Кабири. 

Он привел пример Грецию и Францию, где смерть одного из участников акции протеста, привело к хаосу и злости протестующих, которые сломали и подожгли все то, что попадалось на их пути. 

«В Тунисе были убиты полицией более 100, а в Египте более 400 человек, но митингующие сохранили хладнокровность и не поддавались провокациям. Более того, созданы комитеты по защите государственного и частного имущества. Живая цепь из митингующих вокруг Национального музея Египта, круглосуточно охраняет этот объект национального значения, что является показателем высокой культуры митингующих», - считает он. 

«Общественные комитеты по защите городских кварталов задержали сотрудников тайной полиции и спецслужб Египта, которые занимались мародерством и грабежом населения, с целью дискредитации митингующих, создания негативной реакции населения к ним. Телеканал «Ал –джазира» показал сюжет, где сотрудники спецслужб в штатском подожгли свою машину и пересев в другую, уехали с места происшествия», - рассказал Кабири. 

«Оба случая показали что, здесь, не играет роли исламский фактор. Все попытки придать этим событиям религиозную окраску и запугать мировую общественность, успехов, пока, не приносят. Исламские партии в обоих случаях не были главными движущими силами, и поддерживая светские оппозиционные партии, выступают за демократическое развития своих государств», - отметил Кабири. 

«Он считает, что каждый должен сделать вывод из событий, происходящих в Тунисе и Египте. «Главное, не довести народ до предела. Разные слои египетского общества хотели обратить внимание к себе, и к своим ценностям. Хотели прямого и честного диалога. Хусни Мубарак всегда игнорировал и считал ниже своего достоинства вести разговор с собственной оппозицией. Теперь он заявил, что готов к разговору и уступкам. Но народ уже не хочет и требует ухода», - сказал собеседник агентства. 

«Судьба Зайналобиддина Бен Али не стала для него уроком, и может быть, его история послужит уроком другим арабским лидерам», резюмировал Кабири. 

Между тем, как сообщают мировые СМИ, Хусни Мубарак 1 февраля выступил с телеобращением к гражданам Египта, в котором пообещал, что покинет пост главы государства после президентских выборов в сентябре 2011 года. 

Мубарак пообещал, что не будет выставлять свою кандидатуру, а также внесет изменения в конституцию, чтобы участие в выборах могли принять и независимые кандидаты (согласно действующему законодательству, это запрещено). 

Участники антиправительственных акций, продолжающихся в Египте с 25 января, требуют немедленной отставки Мубарака, который руководит страной уже 30 лет. В митинге, который прошел в Каире 1 февраля, приняли участие более двух миллионов человек. 

Avesta.Tj / 02.02.2011

http://www.avesta.tj/index.php?newsid=7229

Суҳбати М. Кабирӣ бо ҷавонон (29.01.2011): Танҳо дар фикри худамон набошем

Ҳадафи ин нишастҳо танҳо муколамаву гуфтугу бо ҷавонон

 Аз яко-яки шумо барои ташриф оварданатон ба ин суҳбат миннатдор ҳастам ва иншоаллоҳ умед дорем, ки мисли пешин ба саволу ҷавоб ва пешниҳоду назарҳои муфид ҳам ба Ҳизби наҳзати исломи Тоҷикистон, ба раҳбарияташ ва ҷавонону хоҳарон анҷом хоҳад шуд.

            Ҳамон тавре, ки дар суҳбати қаблӣ, ки мо бо шумо як чанд мавзуъро матраҳ карда будем ва ба хусус дар раванди ҷаҳонишавӣ ва масъулияти мусалмони муосир суҳбат доштем ва атрофи чанд бахше аз ин масъалаи бузургро матраҳ карда будем. Бояд гуфт, ки аз он суҳбат то ба имруз аз тариқи расонаҳои хабарӣ ва ба хусус дар торнамои Наҳзат, ки мустақиман пахш шуда буд, воқеан аз дохили кишвар ва аз хориҷ низ вокунишҳои хеле зиёд шуд ва номаҳои зиёде ба мо расид, ки дар он  бародарон ва хоҳарони шарифи мо хеле андешаҳои хуб матраҳ карданд. Бад намебуд, агар дар шуруъи суҳбат як муруре аз суҳбатҳои қаблӣ карда бошем ва чанд мулоҳиза ва андешаҳое, ки бародарони донишҷуйи ҷавони мо аз хориҷу дохили кишвар ба мо навистаанд, барои шумо шарҳ дода шавад. Чун мақсади ин суҳбатҳо низ аз он иборат аст, ки мо бояд думболи андешаву фикр бошем ва дар чунин шароитҳои печидаи ҷаҳон ва минтақаву кишвар, як роҳи ҳалеро пешниҳод карда бошем. Ҳамагон думболи роҳи ҳал ҳастем, то ин, ки ҷавонони миллатро аз ин газандҳо ва офатҳои зеҳнию фикрие, ки ба сари миллат рехта истодааст ҳифз кунем ва ҳам битавонем рисолати худро анҷом бидиҳем, чун ҳар кадоми мо як рисолате дорем, ки на танҳо бояд худамонро ҳифз кунем, балкӣ дигаронро ҳам кумак расонем, то ки дар муқобили ин ҳама чолишҳо ва газандҳо солим бимонанд.

            Дар шуруъи суҳбат мехостам, ба хидмати шумо чанд нуқтаро арз кунам. Ҳамон тавре, ки аз бидоят мегуфтем, ки мақсад аз ин нишастҳо танҳо барқарор кардани муколамаву гуфтугу бо ҷавонон, ки қишри муҳими ҷомеа ҳастанд, мебошад. Ҳадаф суҳбат кардану роҳи ҳал пайдо кардан аст, на баррасии мавзуъҳои ихтилофангез, чӣ дар масоили фиқҳӣ бошад ва чӣ дар масоили сиёсӣ. Ман аз ҷавонон ва аз тамоми иштирокчиён хоҳиш мекунам, ки масъалаҳоро бисёр бо диққат муносибат кунанд. Чандин бор таъкид кардам, ки ҳаракат дар ин нишастҳо аз ду ҷониб бошад ва инчунин аз нуқтаи назари дигарон ҳам бохабар бошем.

            Тибқи маълумот, ҳоло дар ин суҳбати мо низ бародарону хоҳарон аз тамоми гушаву канори ҷаҳон мустақиман пайваст ҳастанд ва моро шунавида ва дида истодаанд ва дар рафти суҳбат бо саволу ҷавоб ва мулоҳизаҳои худашон бо мо хоҳанд буд. Мо набояд чунин тассавур кунем, ки ин суҳбат фақат моли мову шумо аст, балки инро алакай дар тамоми ҷаҳон аз тариқи пахши мустақим дида истодаанд.

Набояд аз контексти суҳбат танҳо як қисмати ҷумларо бигирем

Дар суҳбати қаблӣ дар бораи ҷаҳонишавӣ ва масъулияти як мусалмони муосир суҳбат доштем ва чанде аз бародарон дар номаҳои худашон чӣ аз тариқи интернет ва чӣ аз тариқи мустақиман ба мо мулоҳизаҳо карданд, ки тулонӣ ҳастанд ва намехоҳам вақти шуморо зиёд гирам ва яктоаш хело ба мо муҳим буд. Он бародаре, ки ба мо номаи тулонии худашонро ирсол намудааст, воқеан нияти холис ва андешаи хуб дорад. У ба хотири он навиштааст, ки бештар бифаҳмад, ки мақсади мо аз ин раванди ҷаҳонишавӣ чӣ буд ва чӣ мехостем ба ҷавонон тавсия бидиҳем.

Агар дар ёдатон бошад, дар суҳбати қаблӣ дар ҷавоби яке аз бародарон, ки гуфта буд: дар чунин шароит ба бародарони ҷавон чӣ тавсия медиҳед? Чун мавзуъ мавзуъи ҷаҳонишавӣ ва чӣ гуна ҷавобгуи замон будан буд, мо гуфтем, ки аввалан бояд аз Қуръону Суннат барои худ ҷавшан сохт, яъне ин улумро ҳамчун як мусалмони муътақид дар бар гирифт ва дар паҳлуи он ақлу хираду андешаро низ ҷой дод, то тавонем аз ин сармояи бузурги эътиқодӣ ва маънавию илмӣ дуруст истифода барем. Дар он ҷой ҳам гуфта шуд, ки Қуръон ва ҳадису фиқҳро ба танҳоӣ омухтан дар чунин шароит барои ҷавоб гуфтан ба хатарҳои ҷаҳонишавӣ чандон кофӣ нест. Як гуруҳ аз бародарон воқеан холисона навиштаанд, вале онҳо танҳо аз бадана ё контексти матн ё суҳбат ҳамон як қисмати ҷумларо гирифтанд ва гуфтанд, ки ин ҳарфҳое, ки шумо мегуед, ки омухтани Қуръону Суннат ва фиқҳу улуми ислом ба танҳоӣ касеро ба ҷойе намерасонад иштибоҳ аст. Албатта агар касе ҳам ин ҳарферо бигуяд ва танҳо ба ҳамин ифтитоҳ кунад, он саҳеҳ ва дуруст нест. Вале вақте мо дар бораи ҷаҳонишавӣ суҳбат мекунем ва дар бораи ин, ки як мусалмони ҷавон дар чунин  шароит чӣ кор бояд бикунад ва ҷои худро дар муқобили чунин хатарҳо чӣ хел ҳифз кунад, ҳоло ҳам мегуем, ки як мусалмон Қуръону ҳадисҳоро аз бар кунад ва улуми диниро воқеан фаро бигирад, вале агар у мусаллаҳ ва муҷаҳҳаз ба илми дунявию васоили замонӣ набошад, наметавонад худро дар муқобили ин офатҳое, ки болояш аз тарафи чапу рост дар раванди ҷаҳонишавӣ рехта истодааст, ба таври бояду шояд ҳифз кунад. Мо шакк надорем ва ҳеҷ кас ҳам зери суол намондааст, ки у як мусалмони хуб ва муътақид ва бисёр огоҳ аз олами динӣ нест.

Ман чанде  пеши яке аз бузургони кишварамон, ки воқеан олими шинохта ва варзидаи кишвар аст, бо як суоли оддӣ муроҷиат кард. У (ном намегирам) садҳо ва ҳазорҳо шогирд дорад ва муфассиру олим аст, ба мо муроҷиат карда гуфт, ки алъон дар он ҳалқаи дарсияш бо шигирдонаш мушкилии ҳуқуқӣ ба вуҷуд омадааст. Мегуянд, ки ҳаққи дарс додан надоред, ман чӣ кор кунам? Чӣ бояд кард, ки ин мушкилии ҳуқуқиям ҳал шавад, то бо шогирдонам дарсамонро давом диҳам? Бубинед, як олим, ки Қуръонро бисёр хуб медонад, ҳазорон шогирд тайёр кардааст, тафсиру ҳадис дарс медиҳад ва яке аз муҷтаҳидони кишвар аст, дар як масалаи кучаки ҳуқуқӣ дар мондааст. Чӣ бояд кард, ки масъалаи ҳуқуқиро ҳал кунанд? Магар касе дар илми он устод шакк дорад? Алабатта не.

Мо акнун мегуем, ки ин бузургони мо шароити хуби таълиму тадрисро дар замони худ надоштаанд, инҳо маҷбур буданд, ки илми исломиро дар таҳхонаву дар шароити фишор дар замони Шуравӣ ба даст биёранд ва имкон надоштанд, ки дар донишгоҳҳо бихонанд, ки дар паҳлуи улуми исломӣ илми ҳуқуқ, иқтисодиёт ва иҷтимоиётро ба даст биёранд, то ин ки ба ин мушкилиҳои каму беш саргарм нашаванд.

Танҳо дар фикри худамон набошем ва бо забони дигарон суҳбат кунем

            Акнун даъвати мо аз бузургон ва бародарону хоҳарон ин аст, ки шароит дигар шудааст ва барои он, ки ҷавобгуи офатҳои замон ва ҳамқадами замон буд, бояд дар паҳлуи олами Қуръон дин, суроғи улуми замона ҳам бошанд ва онҳоро дар паҳлуи ҳам қарор бидиҳанд. Эътиқод, шинохти Худованд ва мусаллаҳ будан бо Қуръону Суннат ва фиқҳ инсонро аз як марҳала ба марҳалаи дигар мегузаронад. Он бародар дар номааш бисёр хуб қайд кардаааст, ки инсонро аз гумроҳӣ ба ҳидоят равона мекунад ва аз дузах ба биҳишт мегузаронад  ва дар ин шакке нест. Агар масъулият ва рисолати мо ин бошад, ки фақат, ки худро наҷот бидиҳем дуруст аст, яъне шаке нест, ки ба воситаи Қуръону ҳадис ҷони худро аз оташи дузах наҷот медиҳем, чун табдил мешавем ба як мусалмон. Вале агар мо дар фикри он бошем ки танҳо худро нею, балкӣ дусту ҳамсояву ҷомеаро бояд ҳидоят кунем, пас рисолати мо ҳамчун як муъмин ва як мусалмон бояд ин бошад, ки ин пайёмро ба дигарон бирасонем. Пас танҳо дар фикри худамон набошем ва бо забони дигарон суҳбат кунем; барои физик бояд ба забони физика суҳбат кунем, барои химик бо забони химия ва барои адиб ё шоир бо забони адабӣ бояд суҳбат кард. Танҳо бо ин роҳ мо метавонем рисолати худро анҷом диҳем. Худованд дар Қуръон барои касоне, ки онҳо идомадиҳандаи кори Пайёмбар (с) ҳастанд мегуяд, касоне ҳастанд, ки башорат медиҳанд ва рисолатҳои Худоро таблиғ мекунанд, танҳо як рисолатро нею, балкӣ рисолатҳо ва пайёмҳои Худовандро[1]. Пас масъулияти як мусалмони муосир танҳо дар бораи худаш фикр кардан не, балкӣ дар бораи дигарон  ва дар бораи ҷомеа бояд фикр кард.

Бинобар ин, суҳбати имруза давоми суҳбати қаблӣ хоҳад буд ва боз бармегардем ба ҳамон масъулияти як фарди мусалмони муосир. Бисёр мехостем, ки бародарон дуруст дарк кунанд, ки инҷо ҳадаф муқобили ҳам гузоштани як идда аз олимони динӣ бо олимони дунявӣ нест, балкӣ ҳадаф ба ҳам наздик овардани ин ду гуруҳ аст. Мисли як парандае, ки бо як бол парвоз карда наметавонад, мо бояд ин ду болро дошта бошем. Пас як мусалмони муосир бояд муҷаҳҳазу мусаллаҳ бо ақидаи солими динӣ дар ососи Қуръону Суннат бошад ва ҳамзамон бо илми замонавӣ.

Аҳмад Дидот Инҷилро бо чаҳор ривояташ аз бар карда буданд

Ахмад Дидот

Саволҳои хубе ба мо матраҳ карданд, аз қабили он ки чаро фарзандони як идда аз аъзоёни ҳизби наҳзат ё ҷомеаи мо дар ин ё он кишварҳои дигар мехонанд? Ҳатто алайҳи оне ки мо гуфтем, ҷавонон бираванд барои худ барномарезӣ кунанд, то моҳе як адабиёти ҷаҳониро бихонанд, як пьеса тамошо кунанд ё ба як музей бираванд, савол карданд. Баъзе бародарон ба ин ҳам эрод гирифтанд ва гуфтанд, гуё мо даъват карда истодаем, ки ҷавонон омузиши динро қатъ кунанд ва бираванд барои омузиши масалан адабиётҳову китобҳое, ки дар он ибораи куфру бидъат ҳам омадааст. Ин хеле масъалаи печида ва вазнин аст. Магар як мусалмони муосир аз адабиёти ҷаҳонӣ огоҳ набуда метавонад бо инсонҳо ва бо пайравони дини дигар баҳс кунад? Худованд дар Қуръон мегуяд «Баҳс кун бо онҳо ба он шакле ки беҳтар аст»[2]. Шумо агар Шекспирро надонед, бо як нафаре, ки даъво мекунад, ки Шекиспир аз Мавлонои Румӣ беҳтару хубтар гуфтааст, чӣ гуна баҳс мекунед? Дар ин бора ё ин, ки Гёте пайравӣ аз Ҳофизи Шерозӣ кардааст ва агар Шумо Гётеро ё адабиёти Олмону ҷаҳонро нахонда бошед, чӣ гуна баҳс мекунед? Ё бо як руҳонии масеҳӣ ки даъвои онро дорад, ки китоби онҳо Инҷил аз Қуръон ва дини онҳо Масеҳият аз аз Ислом беҳтару хубтар аст, чӣ гуна шумо баҳс мекунед? Мо чанд нафар донишҷуйи мусалмон дорем, ки дар донишгоҳҳои котоликӣ ё проваславӣ ё протестантӣ рафта омухта истодаанд? Ягон нафар надорем. Мо як марҳум Аҳмад Дидотро доштем, ки Инҷилро бо чаҳор ривояташ аз бар карда буданд, Қуръонро хуб медонистанд, баҳси илмии муқоисавӣ байни Қуръону Инҷил мекарданд ва дар тамоми ҷаласаҳову нишастҳо исбот мекарданд, ки бартарияту афзалияти Қуръон дар чӣ аст ва чаро мо ҳазрати Исои Масиҳро пайёмбар медонему на фарзанди Худо, чун Инҷилро омухта буд ва медонист. Мо агар ба як нафар гуем, ки бародари азиз ё хоҳари муҳтарам равед дар як донишгоҳи масеҳӣ таҳсил кунед ва мутахассиси соҳаи Инҷил шавед, ҳатман гуруҳе пайдо хоҳад шуд ва мегуянд, ки фалонӣ онро тавсия кардааст, ки равед дар донишгоҳи масеҳӣ илм биомузед. Чӣ бадӣ дорад, ки як мусалмон ба хотири илм ва таҳқиқот биравад дар як донишгоҳи дигар таълим бигирад? Мо агар иштибоҳ накунем, чандин ҳазор нафар амрикоӣ ва олмонию урупоиро дорем, ки дар донишгоҳҳои исломӣ таҳсил мекунанд. Шояд, ки иддаи каме аз онҳо ҳидоят шаванду Исломро қабул кунанд, вале аксарияти онҳо ба хотири омухтани бештар ва чуқуртари дини мо омадаанд. Барои таҳқиқоти илмӣ, ҳазорҳо шарқшинос аст, вале мо чанд ғарбшинос дорем?! Даҳҳо донишкадаи шарқшиносӣ ҳаст, вале дар Олами Ислом чанд донишкадаву донишгоҳҳои ғарбшиносӣ ва ҳато марказҳои ғарбшиносӣ дорем? Ман хеле тааҷҷуби мусбат дорам ва хушам меояд аз он ки бародарони эронии мо таҳқиқот болои андеша ва афкори суннӣ мегузаронанд ва мутахассисони хуби суннатшиносро ё суннишиносро тайёр мекунанд. Агар як ҷавони тоҷик биравад дар Ирон таҳсил кунад, ҳатто дар яке аз донишгоҳҳои бародарони аҳли ташайуъ, ба у тамғаи шиаро мезананд. Чӣ бадӣ дорад ки мо дар Тоҷикистон 5 ё 10 нафар бародари мутахассиси шиашинос дошта бошем? Вақте ки як нафарро мехоҳем ҳамчун коршинос даъват кунем, ки дар ин масъала назар бигуяд, пайдо намекунем. Мо чанд нафар дар Тоҷикистон дорем, ки андешаҳои бародарони аҳли ташайуъро чӣ дар фиқҳ, чӣ дар фалсафа ва чӣ дар калом аз лиҳози илмӣ омухтанд? На, надорем, чӣ расад ба Масеҳият ё Яҳудият. Мо дар ягон соҳа ҳануз мутахассис надорем. Пас ин масъулияти мо аст, ки биомузем.

Ман аз ин бародароне, ки заҳмат кашиданд ва кори хубе ҳам кардаанд, ки ин андешаҳо ва эродҳои худро дар заминаи он суҳбатҳои қаблӣ ба мо навиштанд. Аз эшон боз ҳам миннатдорӣ мекунем ва даъват мекунем, ки масаъаларо як каме васеътар бубинанд ва баҳо бидиҳанд, ва аз дидгоҳҳои танг ва як қисми масаларо меҳвар қарор дода қисмати дигарро тарк карда чандон ба нафъи ҷомеа нахоҳад буд. Хуб дигар ин ҳам давоми он суҳбатҳои қаблӣ буд, ки гуфтем, ки бояд ба саволҳое, ки воқеан бисёр зиёд омадаанд вокуниш нишон дода шавад. Ман талош мекунам, ки дар суҳбатҳои оянда ҳам як каме ба ин саволҳо ҷавоб гуфта шавад, вале намехостам, ки ин суҳбатҳои мо ба ин саволҳои бародарон маҳдуд бошад. Мо вақте, ки мегуем ҳадафи аслиамонро равшан андозем бояд, ки ба масалаҳои ҷиддитар ва усулитар ворид шавем. 

(Давом дорад)

---

[1] الذين يبلغون رسالات الله ويخشونه ولا يخشون أحدا إلا الله وكفى بالله حسيبا сураи Ахзоб, ояти 39 (баргардонанда)

[2] ادع إلى سبيل ربك بالحكمة والموعظة الحسنة وجادلهم بالتي هي أحسن, сураи Ал-нахл, ояти 125 ва инчунин дар сураи Ал-ъанкабут ояти 46 мегуяд, ولا تجادلوا أهل الكتاب إلا بالتي هي أحسن إلا الذين ظلموا منهم (баргардонанда)

Кабирӣ ва Миср: "Бедории олами араб ё нокомии диктотурҳо"

Муҳиддин Кабирӣ, раҳбари ҳизби наҳзати исломӣ, аз муҳиммтарин аҳзоби мухолиф дар Тоҷикистон, нооромиҳои Мисрро "лаҳзаҳои бедории олами араб ё нокомии диктотурҳои араб" арзёбӣ кард. Оқои Кабирӣ, ки рӯзи шанбеи 29 январ дар мақарри ҳизби наҳзати исломӣ дар шаҳри Душанбе дар ҷаласае бо ҷавонони тарафдори ин ҳизб сӯҳбат мекард, аз мақомҳои мисрӣ барои дарк накардани ниёзҳои мардум ва саривақт посух надодан ба ин ниёзҳо интиқод кард. Вай зимни ибрози умедворӣ, ки бӯҳрони Миср ҳарчи сареътар, бахубӣ ва бидуни талафоти бештаре рафъ шавад, гуфт, ки ин кишвар аз муҳиммтарин кишварҳои арабист ва ҳар тағйире, ки дар Миср мешавад, кишварҳои дигари араб ва исломиро низ таҳти таъсир қарор хоҳад дод.

"Нокомии диктотурҳо"

Ба назар чунин мерасид, ки раҳбари ҳизби наҳзати исломӣ, ки танҳо ҳизби мазҳабӣ дар Тоҷикистон буда ва дар гузашта низ ба таҳаввулоти мухалиф дар кишварҳои исломӣ ё мусалмонӣ вокуниш кардааст, бо эҳсоси нигаронӣ дар бораи ҳаводиси Миср сӯҳбат мекард. Олами ислом дар ғалаён аст, бахусус олами араб. Ин лаҳзаҳоро метавон ё рӯзҳои бедории олами араб номид ё нокомии диктотурҳои араб. Ба фикрам, ҳарду дар паҳлӯи ҳаманд. Вай гуфт дар ҳоле ки Ҳуснӣ Муборак, раиси ҷумҳурии Миср, дар чаҳорумин рӯзи эътирозот аъзои ҳукуматро барканор карда, вале мушаххас нест, ки ин иқдом оромишро ба кишвар бозхоҳад овард ё на.

Оқои Кабирӣ афзуд: "Олами ислом дар ғалаён аст, бахусус олами араб. Ин лаҳзаҳоро метавон ё рӯзҳои бедории олами араб номид ё нокомии диктотурҳои араб. Ба фикрам, ҳарду дар паҳлӯи ҳаманд. Аз як тараф, раванди бедории мардуми араб ва, дар маҷмӯъ, мусалмонҳо мушоҳида мешавад ва аз тарафи дигар, нокомии низомҳои диктотурӣ ва худкомаи олами араб." Эътирозот ва нооромиҳои густарда дар Миср дар ҳолест, ки ду ҳафта қабл чунин иттифоқоте дар Тунис, як кишвари дигари арабӣ дар шимоли Офриқо, ба сарнагунии давлати Зайналъобидин бин Алӣ, анҷомид. Дар пайи ин ҳодиса эътирозоте дар Алҷазоир, Яман ва Урдун низ сурат гирифта ва мӯътаризон хостори озодиҳои бештари иҷтимоъию сиёсӣ шудаанд.

Муҳддин Кабирӣ бо ишора ба густариши доманаи норизоятӣ ва ошӯбҳо дар чанд кишвари арабӣ мегӯяд, ки нооромиҳои Миср дигар масъалаи як миллату як кишвар нест. Вай гуфт: "Бисёриҳо мӯътақид буданд ҳодисаҳое, ки дар Тунис шуд, ба кишварҳои онҳо интиқол нахоҳад ёфт, вале баъзе аз ҳукуматдорони огоҳ ва дурбин, иқдомҳое дар пеш гирифтанд, мисли Мавритания, ки ман шунидам, нархҳо дар он ҷо ба 30 фойиз пойин бурда шуд. Дар Либӣ ҳам ва дар баъзе кишварҳои дигар ҳам машваратҳову гуфтугӯҳо бо нерӯҳои гуногуни сиёсӣ оғоз гашт, вале ягона кишваре, ки масъулин ва президенташ мегуфтанд, ки ҳама чиз ором аст ва таҷрубаи Тунис дар мо такрор намешавад, Миср буд. Ҳукумати Миср ҳеч коре намекард."

"Хиёнати мушовирон"

Оқои Кабирӣ, ки таҳлилгарон ӯро исломгарое мӯътадил бо дониш ва ҷаҳонбинии мудерн ва сиёсатмадоре воқеъбин мехонанд, мегӯяд бо назари бисёре аз таҳлилгарон, ки гуфтаанд "ба раиси ҷумҳурӣ ва ҳукумати Миср мушовиронашон ва атрофиёнашон хиёнат карданд", мувофиқ аст. Вай афзуд: "Бояд маълумоти дуруст мерасонданд, ки мардум дар интизори тағйирот ва дигаргунӣ ҳастанд, бояд ба саволҳои онҳо ҷавоб гуфт, иқдомоте пеш гирифт, ки ҷавобгӯйи ниёзҳои мардум бошад."

Раҳбари Ҳизби наҳзати исломии Тоҷикистон ҳамчунин бар ҷойгоҳ ва нуфузи Миср дар арсаи байналмилалӣ, бавижа дар ҷаҳони араб, таъкид кард ва гуфт ҳаводиси ин кишвар бояд барои мардум, сиёсатмадорон, ҳизбҳои сиёсӣ ва ҳукуматҳо сабақе бошад, ки "набояд вазъиятро ба ин ҳад расонд." Вай гуфт: "Миср кишварест, ки аз олами араб дар гуфтугӯ бо олами Ғарб намояндагӣ мекард. Кишварест, ки ҳарфаш барои олами ислом ва олами араб ҳарф аст. Бузургтарин кишвари олами араб аз лиҳози ҷамъият аст ва тағйироте, ки дар Миср мешавад, дигар кишварҳоро бетаъсир нахоҳад гузошт."

"Нигаронии Исроил"

Оқои Кабирӣ афзуд, ки ба эътиқоди вай, дар мавриди ҳаводиси Миср ҳоло беш аз ҳар кишвари дигаре Исроил нигарон аст, вале нагуфт, ки чаро. Зимнан, тибқи гузоришҳо, нахуствазири Исроил сухангӯйи давлати ин кишварро дастур додааст, ки дар мавриди ҳаводиси Миср сокит бимонад. Аммо мақомоти исроилӣ гуфтаанд, ки ҳаводиси Мисрро аз наздик наззора мекунанд ва аз имкони ба қудрат расидани Ихвон-ул-муслимин, як гурӯҳи исломгаро ва мухолифи умдаи давлати Ҳуснӣ Муборак, нигаронанд.

Миср нахустин кишвари арабӣ буд, ки се даҳа пеш бо Исроил мувофиқатномаи сулҳ имзо кард ва ба гуфтаи таҳлилгарон, ин кишвар яке аз муҳиммтарин муттаҳидони Исроил аст, ки ба унвони пуле миёни ин кишвар ва ҷаҳони араб хидмат мекунад. Аммо раҳбари ҳизби наҳзати исломии Тоҷикистон нигарониҳо дар бораи нақши гурӯҳҳои исломгаро, аз ҷумла Ихвон-ул-муслимин, дар нооромиҳои Мисрро бепоя хонда ва аз бархе расонаҳо, бавижа телевизиюн ва чанд сойти хабарии Русия, барои "рангу бӯйи мазҳабӣ додан" ба ҳаводиси Миср интиқод кард.

Дастнишондаи Ғарб?

Вай гуфт: "Ман мушоҳида кардам, ки худи мардуме, ки дар Миср қиём кардаанд, нерӯҳои сиёсӣ, ҳамчунон ки дар Тунис анҷом шуд, талош мекунанд, ки ба ин ҳаракатҳои худ ҳеч рангу бӯйи динӣ надиҳанд, нишон бидиҳанд, ки як қиёми мардумист, ки аслан ба ҳеч ҳизбу ҳаракат рабте надорад, на ба ҳизбҳои исломӣ, на дунявӣ, балки мардум худаш қиём кардааст." Вале ба эътиқоди оқои Кабирӣ, расонаҳо ва коршиносон дар тафсири ҳаводиси Миср ба чанд гурӯҳ тақсим шудаанд. Агарчи гурӯҳе воқеъиятро нишон медиҳанд, гурӯҳи дигар талош мекунанд, ки ин ҳаводисро "кори дасти исломиҳову ҳизбу ҳаракатҳои исломӣ" ҷилва дода ва мардумро бим диҳанд, ки "агар Ҳуснӣ Муборак аз қудрат биравад, ҳатман бесарусомонӣ хоҳад шуд ва аз ин фурсат исломиҳо истифода хоҳанд кард."

Муҳиддин Кабирӣ дар тақвияти суханони худ ба нақши Муҳаммад ал-Бародеъӣ, сиёсатмадоре мисрӣ ва раиси собиқи Ожонси Байналмилалии Энержии Атумӣ (ОБЭА) ишора кард, ки ҳоло раҳбарии мӯътаризони мухолифи давлат дар Мисрро ба ӯҳда дорад. Вай гуфт: "Бародеъӣ, ки раҳбари ин ҳаракат аст, раҳбари ОБЭА буд, барандаи ҷоизаи Нубел ва шахсе, ки Ғарб ӯро таъйин кардааст ва бо дастгирии ҳукуматҳои ғарбӣ ва ҳукумати мисрӣ (рӯйи кор омадааст), вай пештар ҳам вазир буд. Чи гуна Бародеъие, ки "эркаи Ғарб" буд, имрӯз раҳбарии як ҳаракати исломӣ ё як қиёми исломиро дар Миср ба дӯш мегирад?"

"Имкони гуфтугӯ" дар Тоҷикистон

Оқои Кабирӣ дар ҷаласаи рӯзи шанбе ҳамчунин ба суолоти бархе аз ҷавонон, ки ҳам дар ҷаласа ва ҳам аз тариқи интернет матраҳ мекарданд, посух дод. Вай гуфт яке аз ҷавонон ин суолро матраҳ кардааст, ки "Чаро ин корҳо (тазоҳурот) тамоми ҷойи дунё мешавад ва шумо дар Тоҷикистон хомӯшед?" Албатта, мо ҳам нигарони он ҳастем, ки кор ба он ҳад нарасад ва худоро шукр, ки кор ба он ҳад нарасидааст. Дар мо гӯшҳое ҳастанд, ки мешунаванд, чашмҳое ҳастанд, ки мебинанд

Вай дар посух ба ин суол гуфт: "Дар Тунису Миср роҳ барои гуфтугӯ ва тарҳи масъалаҳо баста буд, дар мо ин шароит ҳануз вуҷуд дорад. Мо имкони расондани ҳарфи худ, нуқтаи назари худ, дидгоҳҳои худро ба ҳар касе, ки лозим аст ва ба ҳар ҷое, ки лозим аст, дар Тоҷикистон, дорем. Албатта, мо ҳам нигарони он ҳастем, ки кор ба он ҳад нарасад ва худоро шукр, ки кор ба он ҳад нарасидааст. Дар мо, алҳамдулилоҳ, гӯшҳое ҳастанд, ки мешунаванд, чашмҳое ҳастанд, ки мебинанд, ақлҳое ҳастанд, ки таҳлил мекунанд ва ин неъматро мо дорем, ки дигарон надоштаанд."

Вай ҳамчунин хостори эҳтиёт дар "ин гуна масъалагузорӣ" шуд ва гуфт касе наметавонад замонат диҳад, ки дар ҷойи дигар "ин ҳама баромадан аз қолаб, аз чорчӯби қонун" мунҷар ба оқибатҳои сахттаре нахоҳад шуд. Оқои Кабирӣ ҳамчунин бо ишора ба ин ки давлати Тоҷикистон ахиран тарҳи қонун дар бораи масъулияти волидонро ба баррасии умумӣ гузоштааст, гуфт агар дар Миср ва Тунис ҳам ҳукуматҳо қабл аз тасмимгирӣ имкони баҳсу муҳокимаро барои мардум фароҳам мекарданд, шояд чунин ҳаводисе намешуд.

Раҳбари ҳизби наҳзати исломӣ, ки пештар ҳам мухолифати худро бо бархе аз мафодди тарҳи қонуни масъулияти волидон иброз дошта буд, гуфт: "Қаблан мегуфтам, ки умед дорам, вале ҳоло мегӯям, ки бовар дорам, ки нуқтаи назари ҳизби мо ҳам, ҷомеъа ҳам, рӯҳоният ҳам, дар қабули ин қонун ба назар гирифта мешавад, чунки алакай аз чанд тараф садоҳо ва пешниҳодҳои ҳамрангу ҳамсон ироа мешаванд." Дар нишасти рӯзи шанбе ин суол матраҳ шуд, ки оё мумкин аст ҳаводиси Миср дар кишварҳои Осиёи Миёна низ асар гузорад? Оқои Кабирӣ гуфт, вай баъид медонад, чун ҳаводисе мушобеҳ, ки дар Қирғизистон ду бор иттифоқ уфтод, ва ҳамчунин инқилобҳои рангин дар Гурҷистону Укройн, натавонистаанд дар кишварҳои дигари минтақа таъсир кунанд.

http://www.bbc.co.uk/tajik/news/2011/01/110129_ea_kabiri_egypt.shtml